Öğretmene kızıp Rize'yi terk etti, ekmek makinesi satışı 20 ülkeye uzandı
Sadi Özdemir
Osman Toprak, Rize'de sanat okulunda okurken öğretmeninin ?eşekli' hakaretine dayanamadı ve sert karşılık verdi. Bunun üzerine okulu terk etmek zorunda kalan Toprak, İstanbul'da halasının yanında okulunu tamamlarken ticarete de başladı. Osman Toprak'ın şimdi 100 kişinin çalıştığı ekmek fabrikalarına makine üreten bir fabrikası var.
KARADENİZ insanının ?asabi' halleri bazen kısmetini de açıyor. Sarmaşık Makina Sanayi ve Ticaret A.Ş.'nin (Sarmaşık Makine) patronu Rizeli Osman Toprak'ın yaşadıkları da buna örnek. Rize'de sanat okulunda okurken babası genç yaşta ?verem' hastalığı nedeniyle vefat eden Osman Toprak, bir öğretmeninin babasını da kapsayan ?eşekli' hakaretine sert karşılık verir. Bunun üzerine okulu terk etmek zorunda kalan Toprak, hem eğitimin tamamlamak hem de çalışmak planıyla 5 kardeşini Rize'de bırakarak İstanbul'daki halasının yanına yerleşir.
15 milyon dolar ciro
Burada hem okuyup hem çalışmaya başlayan Osman Toprak, aynı dönemlerde ticarete de başlar. Osman Toprak'ın şimdi Gebze OSB'de 100 kişi çalıştıran ve 20 ülkeye ?ekmek fabrikalarına' makine üreten bir fabrikası var. Yaklaşık 15 milyon dolar ciro yapan fabrika 1974'ten beri bu alanda birçok makineyi ilk kez üretmeyi başardı.
Babam zorla öğretti
Sektörde ?baba' lakabıyla tanınan Osman Toprak, şöyle başlıyor anlatmaya: ?1943'de Rize'de doğdum. Babam ben 16 yaşımdayken vefat etti. 5 kardeşimle kaldım, en büyük bendim. Sanat okulunda okuyordum (torna tesviye). Ben okurken bana küçük yaşta ticareti de o öğretti. İstanbul'dan gömlek kravat alır getirirdi. Rize'nin en kalabalık yerinde bana bir tezgah yaptırdı ve orada bunları satmamı isterdi. İlk başta utanıyordum ama sonra alıştım. Para kazandıkça keyif aldım. Sonra Of'a da tezgah açtım.?
Babama laf söyletmem
Babasının vefatından sonra da okuluna devam eden Osman Toprak, ?Babam yeni vefat etmişti ve okulda bir öğretmenim belki de istemeden ucu babama uzanan ?eşek'li küfür etti. Bir tartışma yaşadık ve ben o okulu bırakmak zorunda kaldım. İstanbul'da halamın yanına yerleştim. Sultanahmet'te hem okudum hem de çalışmaya başladım? diyor.
İstanbul'da, bir makine imalat atölyesinde işe başladığını, ardındanPerşembe Pazarı'nda 125 metrekarelik bir yer tutup, 1967'de kendi işinde yola devam ettiğini anlatan Osman Toprak, başlangıçta plastik makine üreterek başladıklarını söylüyor. Sonra da büyük olan fabrikalardaki makinelerin arızalanan kırılan parçalarını üretip onlara teslim etmeye başlamış.
Türk ekmeğinin ortasını çizen bıçak patenti bende
SARMAŞIK Makine Yönetim Kurulu Başkanı Osman Toprak, Tahincioğlu ile ortaklığın ?liberal ekonomi'nin başlaması nedeniyle bittiğini belirtiyor ve şöyle devam ediyor: ?1980'den sonra Türkiye'nin dış ticaret rejimi değişince, Tahincioğlu ?bu ortaklığı bitirelim' dedi. Yine bizi zor durumda bırakmadan ortaklıktan ayrıldı ve onun hisselerinin bedelini uygun şartlarda uzun vadede ödedik. Böylece 1981'in sonlarından itibaren aile şirketi olarak yola devam ettik. Hamur işleme makineleri ve fırınlar yapıyorduk, rekabet arttıkça zor makineleri üretmek için Ar-Ge çalışmalarına ağırlık verdik. Hem yenisini geliştirdik hem de bazı makinelerde yenilikler yaptık. Patentlerimiz de oldu. Mesela Türk ekmeğinin ortasındaki kesiği yapan bıçağı makineye biz uyarladık, patenti bizde.?
Kelebek'e makine yaptık Tahincioğlu'yla ortak olduk
BÜYÜK sanayicilerin bozulan makinelerine parça üretme işinde ilerleyince bazılarıyla ?partner' olduğunu vurgulayan Osman Toprak, ?Mesela Kelebek Mobilya'nın makine işlerini çok yapıyordum. Başka fabrikalara da çok iş yaptık. 1974'te ise tamamen ekmek makinelerine odaklandık. Bu da Besim Tahincioğlu'nun kurduğu bir şirketle oldu. Kendisi çok iyi mühendisti ve Almanya'da da ihtisas yapmıştı. 70 sente muhtaç olunan yıllardı. Bu girişim yürümeyince bana ortaklık teklif ettiler, çünkü makine imalatında iyiydik. Ustalığımızı da Kelebek Mobilya'dan duymuşlar. Önce kabul etmedim. Büyük grupsunuz zamanla ortaklığımı bitirirsiniz' dedim. Ayrıca Kelebek Mobilya'yı kaybetmekten korkuyordum. Sonra Yakup Tahincioğlu çağırdı ve ?eğer sermaye artırırsak, sana para vereceğiz sermaye öyle artacak, senin hisse oranın aynen korunacak' diye teminat verdi. Böylece ortak olduk. Bu ortaklık 1981 sonuna kadar devam etti.?